Organy wykonawcze gminy to przede wszystkim wójt, do którego należy wykonywanie uchwał rad gminy oraz zadań określonych przez przepisy prawa.
Organy wykonawcze w gminie
Do kompetencji wójta należy wykonywanie budżetu oraz kierowanie bieżącymi sprawami gminy. Może on także przygotować projekt uchwały rady gminy oraz określić sposób wykonywania uchwał. Jest to także podmiot odpowiedzialny za prawidłowe gospodarowanie mieniem komunalnym. W przypadku zagrożenia powodzią wójt jest zobowiązany opracować plan operacyjny ochrony oraz ogłosić alarm przeciwpowodziowy. Jest on podległy tylko radzie gminy, która rozlicza go z wykonywanych zadań. Wójta wybierają mieszkańcy gminy w wyborach demokratycznych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wójtem może zostać wybrana wyłącznie osoba, która posiada obywatelstwo polskie. Jeżeli siedziba władz znajduje się na terytorium miasta, które należy do gminy to organem wykonawczym jest burmistrz. W przypadku miasta, które jest zamieszkiwane przez więcej niż 100 tysięcy osób tę rolę sprawuje prezydent miasta. Wybory wójta są powszechne, równe, bezpośrednie, a głosowanie tajne. Osoba, która uzyskała ponad połowę ważnych głosów zostaje wójtem gminy. Partie polityczne, stowarzyszenia, organizacje społeczne i wyborcy mają prawo zgłosić swojego kandydata na wójta. Takie samo uprawnienie przysługuje koalicjom partii politycznych. Bierne prawo wyborcze posiada osoba, która ukończyła 25 lat w dniu głosowania.
Kandydat na wójta
Warto dodać, że kandydat na wójta nie musi mieć stałego miejsca zamieszkania na terenie gminy, w której zgłosił swoją kandydaturę. Pierwszy dzień kadencji rady gminy to także początek kadencji wójta. Jego kadencja kończy się również w tym samym czasie. Rada gminy może odwołać wójta i to samo uprawnienie przysługuje mieszkańcom, którzy w drodze referendum mogą zdecydować o jego odwołaniu. Wójt jest to oczywiście organ jednoosobowy w gminie wiejskiej. Jeżeli w wyborach był tylko jeden kandydat, a mimo to nie zdobył ponad połowy głosów to w takiej sytuacji rada gminy bezwzględną większością głosów dokonuje wyboru. Należy jednak mieć na uwadze, że musi przy głosowaniu być obecna minimum połowa wszystkich radnych. To samo rozwiązanie stosuje się w sytuacji, kiedy nie było żadnego kandydata. Wystarczy wniosek 10% wyborców, żeby zorganizować referendum lokalne dotyczące odwołania wójta. Jednak referendum jest ważne tylko wtedy, gdy będzie w nim głosować przynajmniej 3/5 wszystkich uprawnionych wyborców. Zastępca wójta przejmuje jego obowiązki w sytuacji, kiedy nie może on wykonywać swoich zadań.
